Làng Nhang Long Thành Bắc

[tintuc]

Long Thành Bắc – Hương nhang bay xa

Tây Ninh được ví như mảnh đất của những làng nghề cổ truyền. Trong đó, tại phường Long Thành Bắc là nơi nổi tiếng với làng nghề làm nhang. Cây nhang thành phẩm không có màu vàng ươm như thường thấy, thay vào đó là màu vàng, nâu của lá và hoa khô. Khác với nhang ở Huế, nhang Tây Ninh đượm màu vàng hoặc nâu đơn giản. Không cuộn tròn từng bó, người ở đây phơi nắng que nhang trên những kệ dài.

Tất bật vào vụ Tết

     Tết Nguyên Đán Nhâm Dần 2022, nghề làm nhang tại phường Long Thành Bắc, thị xã Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh rộn ràng vào vụ chính. Các hộ làm nhang ở đây đang tất bật sản xuất, để kịp đơn hàng phục vụ nhu cầu của người dân trong và ngoài tỉnh.

Đến phường Long Thành Bắc những ngày này, mới thấy được không khí tất bật, sản xuất nhang thơm để phục vụ Tết. Tận dụng những mặt sân trống, người dân phơi nhang khắp mặt sân, trên những con đường đầy sắc màu, mùi thơm của nhang tỏa ra tới đầu làng.

Trước đây, nhang được se theo cách truyền thống, nhưng bây giờ các hộ sản xuất đã chuyển sang làm bằng máy giúp năng suất lao động tăng lên nhiều lần và không còn vất vả như xưa. Để làm ra mỗi que nhang thì nguyên liệu gồm bột áo và chất kéo, tăm hương được trộn đều, người thợ chỉ cần bỏ nguyên liệu vào ống, tay đút tăm vào máy là hoàn thành 1 cây nhang.

Nguyên liệu chính để làm nhang ở Long Thành Bắc là lá gòn. Lá gòn sau khi mua về, được phơi khô rồi mang đi xay thành bột. Bột lá gòn đem trộn với nước và một lượng bột cho mùi hương như quế, trầm… sẽ ra hỗn hợp bột nhang. Mùi hương của nhang không nồng không đậm, ngược lại rất nhẹ nhàng, ẩn sâu.

Với hơn 40 năm làm nghề nhang, ông Lê Văn Chung (khu phố Long Tân, phường Long Thành Bắc) là một trong những hộ còn gắn bó, lưu giữ nghề làm nhang truyền thống này. Hiện tại, gia đình ông chủ yếu sản xuất gia công theo nhu cầu đặt hàng từ thương lái.

Thời gian qua, với những ảnh hưởng từ dịch bệnh Covid-19 nên công việc sản xuất đình trệ, khó khăn trong việc chuẩn bị nguyên liệu, thời điểm này đã đến vụ nhang Tết nên nhiều nhà làm nhang đã phải liên hệ mối nguyên liệu từ sớm. Chia sẻ về vấn đề này, ông Chung nói, nguyên liệu thì mình mua trước để dữ trữ, từ tháng 10 trở đi, cả gia đình cố gắng sản xuất hết công sức, làm nhiều lãi nhiều. Nếu như không bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, nhiều người đi du lịch tới đền chùa thì nhang bán ra nhiều. Hiện tại, chúng tôi chỉ mong dịch bệnh qua đi, mọi việc dần trở lại như trước đây, công việc làm nhang cũng mang lại thu nhập cao hơn.

Dịch Covid-19 lần thứ 4 bùng phát, gia đình ông Chung và các hộ sản xuất nhang đều phải tạm ngưng. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại thì mọi người đã chuẩn bị sẵn nguyên liệu và đang tăng năng suất để chạy cho vụ Tết, mỗi máy có thể sản xuất được từ 100 – 150kg nhang/ngày.

Hay như hộ sản xuất của chị Bùi Thị Huệ, ngụ tại khu phố Long Thời, phường Long Thành Bắc cũng là một trong những hộ gắn bó với nghề làm nhang trên 10 năm. Những ngày đầu khi mới đặt chân đến Tây Ninh, cuộc sống gia đình chị Huệ khá khó khăn, phải làm nhiều việc kiếm sống, chị Huệ xin vào làm vừa kiếm thêm thu nhập tại các hộ sản xuất nhang, học hỏi kinh nghiệm và không biết yêu thích nghề này từ lúc nào.

Đến nay gia đình chị đã có xưởng riêng, nhận thấy nếu chỉ gia công nhang cho thương lái thì rất khó để duy trì, bám trụ với nghề. Chị Huệ đã tìm tòi học tập và thực hiện luôn công đoạn đóng gói sản phẩm mới đưa ra thị trường trong và ngoài tỉnh. Với cách làm này đã giúp cho nhang làm ra nâng cao được giá thành. Vào dịp Tết, số lượng nhang làm ra nhiều, cũng tất bật, vất vả hơn, nhưng thu nhập kiếm được cao hơn ngày thường.

“Năm nay bị dịch bệnh nhiều lắm, thường là mùa tháng 8, nhưng tháng 8 năm nay không có chạy nhang được bởi giãn cách. Bắt tay vào việc khoảng tháng 10, năm nào cũng tháng 10 đến tháng 12 là nhộn nhịp. Nói chung là một năm chỉ mong chờ đến Tết Nguyên đán để bán nhang nhiều hơn và cũng mong dịch bệnh sớm hết để tập trung sản xuất”, chị Huệ chia sẻ.

Lưu giữ hồn dân tộc

Năm 2013, nghề làm nhang ở Long Tân, Long Thành Bắc cùng với 3 nghề khác ở Hòa Thành được UBND tỉnh Tây Ninh công nhận nghề truyền thống. Tuy nhiên, sau gần một thập niên thì nghề làm nhang đang dần thu hẹp do thu nhập thấp khiến người dân phải chuyển sang nghề khác. Đặc biệt những năm gần đây, ngày càng nhiều doanh nghiệp được mở ra, phần lớn lao động trẻ không ở nhà làm nghề mà làm công nhân tại các công ty với mức lương từ 5-7 triệu đồng/tháng. Hiện chỉ có những người lớn tuổi, không đi công ty được là còn bám trụ với nghề truyền thống. Chính quyền địa phương đã có nhiều chính sách hỗ trợ, đồng hành để gìn giữ nghề truyền thống này không bị mai một. Tuy nhiên, chỉ có sự cố gắng của địa phương thôi là chưa đủ.

Ông Trần Phước Ninh, Phó Chủ tịch UBND phường Long Thành Bắc, thị xã Hòa Thành cho biết: Nghề nhang của phường Long Thành Bắc từ trước đến giờ được khoảng 40 năm. Hồi đó làm theo làng nghề, sau này do điều kiện về mức thu nhập nên bỏ nghề không còn giữ được nghề truyền thống, chỉ còn một số hộ có điều kiện kinh tế, trang bị máy móc, người nhà làm công tự sản xuất và tự đóng gói đi bỏ các nơi thì trụ được. Chính quyền địa phương luôn động viên, khuyến khích các hộ mà làm nhang ráng giữ gìn truyền thống làng nghề của mình, nếu các hộ có nhu cầu về vốn, đầu ra… thì trong khả năng thuộc về chính quyền địa phương hỗ trợ hết mình cho các hộ để mà có điều kiện sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế.

Mặc dù, nghề làm nhang ở Long Thành Bắc không còn được hưng thịnh như xưa, tuy nhiên không khí lao động tất bật chuẩn bị cho thị trường Tết thì chưa bao giờ ngưng. Có lẽ, việc thắp nhang vào các ngày lễ tết để thể hiện sự tôn kính đối với tổ tiên hay để cầu nguyện những điều tốt lành, may mắn đã trở thành một trong những phong tục văn hóa lâu đời của người dân Việt Nam. Nhờ vậy, những người làm nhang vẫn sống được và bám trụ được với nghề.

Bỏ qua những lo toan của về chuyện nghề và dịch bệnh người dân làm nhang ở phường Long Thành Bắc đang tất bật sản xuất nhang để mang phong vị Tết cổ truyền đến từng nhà, từng vùng, làm cho không khí ngày Xuân thêm ấm áp và thắt chặt hơn sợi dây nguồn cội./.

Đại Liên